Ervaringen
Een rapper als 'spreker'
Inge belt en stelt zich voor als medewerkster van bureau jeugdzorg. Een van hun cliënten, Allard, is twee dagen geleden overleden. De ouders van Allard zijn op vakantie in het buitenland en komen de volgende dag weer terug. Ze hebben Inge gevraagd mij alvast te bellen en een afspraak te maken voor het regelen van de uitvaart.
De volgende dag meld ik me bij Jeugdzorg en maak kennis met de ouders en Inge. Allard heeft ervoor gekozen om zelf zijn leven te beëindigen. Al vanaf zijn jonge jaren vindt hij het leven moeilijk en met vallen en opstaan heeft hij ruim 37 jaar het leven geleefd. Hij woont zelfstandig met begeleiding van Jeugdzorg, heeft een vriendin en een sociaal netwerk van veelal gelijkgestemde vrienden. Muziek maken op de computer is zijn passie.
Het contact met zijn ouders en broers verloopt soms goed, maar er zijn ook tijden dat Allard weinig tot niet bereikbaar is. Dit tot hun groot verdriet, maar zij hebben geleerd hier hun weg in te vinden. De afgelopen tijd is het contact minimaal. Zijn ouders kiezen er daarom voor het laatste afscheid van Allard voor te bereiden met Inge en een aantal van zijn vrienden.
Allard wordt opgebaard in het uitvaartcentrum in een opbaarkamer. Het is deze dagen de ontmoetingsplek van vele vrienden en vriendinnen. Ze brengen uren samen bij Allard op zijn kamer door en wisselen dat af met het roken van een sigaretje op de stoep voor het uitvaartcentrum. Er wordt gelachen, gehuild en muziek gemaakt.
We spreken met een aantal vrienden en vriendinnen af om samen de plechtigheid in het crematorium voor te bereiden. Het duurt even voor we echt kunnen beginnen, niet iedereen is er op het afgesproken tijdstip. Er is veel creativiteit aanwezig en veel ideeën passeren de revue. Herinneringen worden opgehaald en soms moeten we vanwege emoties even pauzeren, dan wordt er buiten een sigaretje gerookt. Op enig moment probeer ik structuur aan te brengen om vast te stellen wat we nu concreet gaan doen. Dat valt niet mee, want iedereen wil er liever ook nog wel over nadenken. We spreken af dat we de volgende dag opnieuw bij elkaar komen om het definitieve programma vast te stellen.
Als we weer bij elkaar zijn luisteren we samen naar wat muziek en komen we tot een keuze. Ook over wie er gaan spreken is redelijk snel duidelijkheid. Op een na, de beste vriend Karel geeft aan dat hij heel graag wil spreken maar denkt dat hij dat niet kan. Misschien wil hij ook wel iets met muziek… We spreken af ruimte voor hem vrij te houden in het programma. Gelukkig weet ik dat we op de dag van de crematie als laatste plechtigheid staan gepland. Want met mijn ervaringen van de afgelopen dagen is mijn inschatting dat het lastig zal worden binnen de afgesproken tijd van het crematorium te blijven.
Op de dag van de uitvaart komen velen naar het afscheid van Allard. Sommigen hebben hun muziekinstrument meegenomen. De plechtigheid verloopt grotendeels zoals we vooraf hebben besproken. Halverwege de plechtigheid is het de beurt aan Karel en ik weet nog steeds niet precies wat hij zal gaan doen. Best spannend dus! Karel komt naar voren, pakt de microfoon en zet een muziekje aan op zijn telefoon. Zodra de muziek klinkt begint Karel te rappen… Hij rapt het levensverhaal van zijn beste vriend Allard, hoe moeilijk dit leven is geweest en hoe je tot het voor ons onbegrijpelijk besluit kunt komen. Nooit heb ik iemand zulke mooie woorden horen ‘spreken’. Nooit ben ik zo geraakt en ontroerd door een ‘spreker’. Karel wordt na afloop beloond met een luid applaus.
Na de plechtigheid is iedereen uitgenodigd om elkaar te ontmoeten, het is mooi weer en iedereen gaat naar buiten. De muzikanten spelen op hun instrumenten en weer wordt er samen gelachen en gehuild. Het samenzijn op het terras lijkt nog wel even te gaan duren en dat willen we niet onderbreken. Collega’s van het crematorium stellen voor een patatje te bestellen. Ruim een uur later nemen we afscheid van familie en vrienden. De vrienden gaan nog de stad in om de dag met elkaar af te sluiten. Over een mooi, persoonlijk en intens afscheid gesproken…