Ervaringen

Afscheid nemen in Corona-tijd

Afscheid nemen in Corona-tijd

Lange tijd heeft Corona de wereld op z’n kop gezet. Ook de uitvaartwereld. In de eerste golf was er nog maar weinig bekend over dit virus. Dat veroorzaakte veel onduidelijkheid en onzekerheid in ons werk en bij nabestaanden. Mag een overledene thuis opgebaard blijven en onder welke condities? Mogen mensen nog afscheid nemen van de overledene? Hoeveel personen mogen er bij de uitvaart aanwezig zijn? Hoe moet het als mensen elkaar niet meer de hand mogen schudden en zelfs elkaar niet meer aanraken?

Na het van kracht worden van de eerste coronamaatregelen in maart 2020 moesten er veel pijnlijke keuzes gemaakt worden. We hebben geprobeerd om ons in deze moeilijk periode niet te laten leiden door alles wat niet meer mocht. Liever maakten we de vertaalslag van wat je zonder Corona gedaan zou hebben, naar wat er nog wel mogelijk was. Samen met families is gezocht naar een andere vorm van verbinding en nabijheid. Het lijkt onwerkelijk en afstand houden in rouw is onnatuurlijk, maar toch waren er onverwacht ‘mooie’ ervaringen. 

Bijvoorbeeld het afscheid van een moeder en oma, nog één keer kwamen ze in haar tuin met z’n allen bij elkaar. Via een livestream verbonden zijn bij de plechtigheid en zo alles mee kunnen beleven. Een digitaal condoleanceboek gevuld met liefdevolle woorden, muziek en beelden. Een fotograaf die een gedachtenisalbum maakt. Een laatste groet brengen aan de overledene door langs de weg te gaan staan als de rouwstoet voorbijkomt. 

Een knuffel of even langsgaan bij iemand die rouwt was nagenoeg niet mogelijk. Maar medeleven ontvangen door een kaartje in de brievenbus, een boodschap doen, een ovenschotel voor de deur, een boeket bloemen op de stoep, een praatje via videobellen of een wandeling maken op afstand van elkaar is door velen als zó hartverwarmend ervaren. Zo’n klein gebaar was van grote betekenis, zoveel meer dan je in eerste instantie zou denken.

Na een jaar werken met ‘restricties’ blijkt dat nabestaanden het afscheid van hun dierbare juist ook als intiem ervaren hebben en dat veel mensen zich ondanks de fysieke afstand toch betrokken voelden. Mensen waren daardoor anders ‘dichtbij’. Corona heeft een verandering teweeg gebracht in de manier van afscheid nemen. Deze ‘nieuwe manier’ is niet per definitie minder waardevol en er zijn nieuwe ‘rituelen’ ontstaan.